e-Müstahsil Makbuzu (e-MM) Nedir?

Müstahsil makbuzu, defter tutan çiftçi tarafından, defter tutmayan çiftçiye düzenlenen ve iki çiftçi arasındaki alışverişi kanıtlamak için verilen bir evraktır. e-MM ise Gelir İdaresi Başkanlığı’nın (GİB) e-dönüşüm kapsamında kullanıma sunulan ve müstahsil makbuzunun elektronik ortamda düzenlenmesini sağlayan dijital belgedir.  Blog yazımızda e-müstahsil makbuzu ile ilgili birçok konuyu ele aldık.

e-Müstahsil Makbuzu Ne İşe Yarar?

Müstahsil makbuzu, tarımsal ve hayvansal ürünlerin satın alınması durumunda düzenlenmektedir. Ticari bir belge olarak kullanılan, gerçek usulde vergiye tabi olmayan çiftçilerden mal alımına ilişkin faturanın yerine geçen, matbu (kağıt) müstahsil makbuzu ile aynı yasal niteliklere sahip elektronik bir belgedir. e-MM, belgenin Gelir İdaresi Başkanlığı’nın (GİB) belirlediği standartlara uygun bir şekilde dijital ortamda oluşturulmasını, saklanmasını ve raporlanmasını sağlamaktadır.

e-MM’nin Tarafları Kimdir?

Müstahsil makbuzunun alıcı ve satıcı olmak üzere iki tarafı vardır. Alıcı, defter tutan çiftçi; satıcı ise üretici olan çiftçidir.

Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar ile kazançları basit usulde tespit edilen ve defter tutmakla yükümlü olanlar, kanuna tabi olmayan çiftçilerden aldıkları malın bedelini ödediklerinde iki nüsha makbuz düzenlemekle yükümlüdürler. Bu belgelerden bir tanesini imzalayarak satıcı çiftçiye vermesi, diğerini ona imzalatarak alması gerekmektedir. Mallar, çiftçi adına bir adam veya tacir tarafından alınırsa, makbuz onlar tarafından düzenlenir ve imzalanır.

Özetle;

• Defter tutan çiftçi müstahsil makbuzunu düzenlemekte, üretici çiftçi ise makbuzu imzalamaktadır.
• Makbuzun aslı satıcı olan çiftçide kalırken, alıcı çiftçi makbuzun nüshasını almaktadır.
• Defter tutan çiftçinin ticari belge verme yetkisi vardır. Üretici çiftçinin ise böyle bir yetkisi bulunmamaktadır.

e-Müstahsil Makbuzunda Hangi Bilgiler Yer Alır?

• Malı satın alan çiftçi, yani defter tutan çiftçinin ad-soyad ya da unvanı, bağlı olduğu vergi dairesi, VKN veya TCKN, açık adresi yazılmalıdır.
• Üretici çiftçinin ad-soyad ya da unvanı, bağlı bulunduğu vergi dairesi, VKN ve TCKN, açık adresine yer verilmelidir.
• Belge numarası ve belgenin düzenlenme zamanı tarih, saat ve dakika şeklinde yazılmalıdır.
• Satılan ürünün cinsi, miktarı, bedeli, vergisi ve diğer kesinti tutarları belirtilmelidir.
• Ayrıca düzenlenen müstahsil makbuzunu dijital ortamda sorgulanması ve doğrulanması amacıyla, belgeye karekod veya barkod bilginini mutlaka eklenmesi gerekmektedir.
• Yukarıda belirtilen zorunlu bilgilere ek olarak, ihtiyaç duyulduğu takdirde belge üzerinde farklı bilgilerin yer alması mümkündür.

e-Müstahsil Makbuzunun Avantajları Nedir?

• Belgeler çok daha hızlı ve kolay bir şekilde düzenlenmektedir.
• Belgeleri düzenleme, gönderme ve arşivleme süreçleri dijital ortamda yapıldığı için kâğıt, baskı ve arşiv maliyetleri ortadan kalkar.
• Kağıt tüketimi azalacağı için çevreye katkı sağlar.
• Dijital arşivleme sayesinde belgelerin kaybolma ihtimali yoktur.
• Hata yapma oranı minimum seviyeye iner.