e-İrsaliye Nedir? e-İrsaliye Zorunluluğu

Bilgi teknolojisinin gelişmesiyle birlikte iş giderek daha elektronik hale gelmektedir. Günümüzde her türlü belge, elektronik olarak düzenlenebilmektedir. e-İrsaliye uygulaması lojistik sektörü için iş süreçlerini kolaylaştıran ve hızlandıran önemli uygulamalardan biridir. Blog yazımızda, e-dönüşüm sistemleri bir parçası olan e-irsaliye uygulamasına dair bilgiler veriyor olacağız.

e-İrsaliye Nedir?

487 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği kapsamında yürürlüğe giren e-irsaliye, bir malın sevki ve taşınması sürecinde gerekli olan irsaliye belgesinin Gib standartlarına uygun olarak elektronik ortamda hazırlanması, iletilmesi, saklanması ve ibraz edilmesini sağlayan bir uygulamadır.

Elektronik irsaliyenin, kâğıt (matbu) irsaliyeden hukuki olarak herhangi bir farkı yoktur. Aksine, aynı hukuki özelliklere sahiptir.

e-İrsaliye Kimler için Zorunludur?

e-İrsaliye zorunluluğu, ciroya bağlı geçiş zorunluluğu ve ciroya bağlı olmayan geçiş zorunluluğu olmak üzere iki türlüdür.

Ciroya Bağlı Geçiş Zorunluluğu

e-Fatura uygulamasına kaydı bulunan ve 2022 yılı itibarıyla geliri 10 Milyon TL veya daha fazla olan vergi mükellefleri, 1 Temmuz 2023 tarihinden itibaren e-İrsaliye uygulamasına geçiş yapmak zorundadır.

Ciroya Bağlı Olmayan Geçiş Zorunluluğu

• ÖTV Kanunu’na ekli I. Sayılı listede yer alan malların üretimi, ithalatı, teslimi vb. faaliyetleri nedeniyle EPDK’dan lisans almış olan mükellefler,
• Özel Tüketim Vergi Kanunu’na ekli III. Sayılı listede yer alan malların imalatı, yapımı, ithalatı ve bayi veya distribütör olarak pazarlamasını yapan mükellefler,
• Maden Kanunu’na göre düzenlenen işletme ruhsat veya sertifika sahipleri ve işletme ruhsatı veya sertifika sahipleri ile yapılan sözleşmeye bağlı maden üretimi faaliyetlerinde bulunan gerçek ve tüzel kişiler,
• 4634 sayılı Şeker Kanunu’n Maddesinde tanımlanan şekeri üreten mükellefler,
• e-fatura sistemine kayıtlı mükelleflerden, demir-çelik ve demir ve çelikten eşya imalatı, ithalatı veya ihracatı ile uğraşan mükellefler,
• Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından gübre üretim ve tüketiminin tescili için oluşturulan Gübre Takip Sistemine kayıtlı mükellefler,
• 5957 Sayılı Sebze ve Meyvelerde Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun hükümlerine göre komisyoncu veya tüccar olarak sebze ve meyve ticareti yapan mükellefler,
• Analiz veya inceleme çalışmaları sonucunda, Başkanlık, riskli veya vergi uyumu düşük olduğu tespit edilen mükellefleri ya da mükellef gruplarını faaliyet, sektör ve ciro tutarı ne olursa olsun, yazılı bildirimde bulunmak ve geçişe hazırlanmak için en az 3 ay süre vererek e-irsaliye uygulamasına geçiş zorunluluğu getirmeye yetkilidir.

e-İrsaliye Başvuruları Nasıl Yapılır?

Bir işletmenin, e-irsaliye uygulamasına geçebilmesi için öncelikle e-fatura sistemine kayıtlı olması gerekmektedir. Sonrasında ise, e-irsaliyeye geçiş için 3 farklı yöntemden herhangi birini kullanarak başvurular yapılabilmektedir. Ayrıca, e-irsaliyeye geçiş yöntemleri, e-fatura yöntemleri ile aynıdır.

İşte o 3 yöntem;

1. GİB Portal

Gelir İdaresi Başkanlığı’na ait olan GİB Portal üzerinden giriş yaparak e-irsaliye sistemine geçiş başvuruları yapılmaktadır.

2. Entegrasyon

Mükellefler, sahip olduğu bilgi işlem sistemleri aracılığı ile GİB sistemlerine entegrasyon sağlayarak e-irsaliyeye geçiş yapabilir. Mükellefin bu yöntemi kullanabilmesi için Gelir İdaresi Başkanlığı’na hitaben yazılmış bir dilekçe ve test tanım formu ile başvurması gerekmektedir.

3. Özel Entegrasyon

e-İrsaliye uygulamasına dahil olmak isteyen mükellefler, özel bir entegrasyon yöntemi kullanmaları halinde Gelir İdaresi Başkanlığı’ndan e-İrsaliye özel entegratör izni almış entegratörlerden birini seçerek sisteme dahil olabilirler.

e-İrsaliyenin Avantajları Nelerdir?

• e-İrsaliye, iş süreçlerinin dijital ortama taşınmasıyla birlikte işlerin hızlı ve kolay yürütülmesini sağlar.
• İrsaliye basma, kargolama ve arşivleme giderlerini azaltır, çalışanların verimliliğini artırır ve paradan tasarruf sağlar.
• e-irsaliyeler dijital olarak arşivlendiği için istenilen irsaliyeye saniyeler içerisinde ulaşma imkânı sunar.
• Güvenli saklama imkânı ile belgelerin kaybolma ihtimali ortadan kalkar.
• e-İrsaliyelerin karşı tarafa kısa sürede ulaştırması ile işletmelerin kabul, red veya iade süreçlerinin hızlanmasını sağlar.
• Kâğıt, kartuş ve nakliye masraflarından tasarruf sağlayarak ekonomiye katkı sağlamanın yanı sıra kâğıt israfı ile çevreye zarar veren birçok faktörün de önüne geçer.

e-İrsaliyede Yol Denetimi Nasıl Gerçekleşir?

Denetim görevlileri, irsaliyede bulunması gereken karekodu veya barkodu bir cihaz ile okutarak e-irsaliye ile ilgili bilgilere ulaşabilir ve denetimi yapabilirler. Bu sayede, e-irsaliye sisteminin yol denetimi kolay ve pratik bir şekilde tamamlanır.