İçindekiler
Bu yazımızda e-İrsaliye uygulamasına dahil olmayan alıcılar için e-irsaliye düzenlenmesi konusunu inceleyeceğiz. e-İrsaliyelerin sanal alıcılara ne zaman ve nasıl verildiği, alıcının malı kabul etmemesi durumunda ne olacağı ve e-irsaliyede bir hata olması durumunda ne yapılacağı konularına değineceğiz.
e-İrsaliye, elektronik ortamda düzenlenen, gönderilen ve ticari işlemler sırasında taşınan malın hareketini belgeleyen taşıma belgesidir. Kağıt olarak düzenlenen fiziki irsaliyelerin dijital versiyonudur. Malın taşınması sırasında kullanılan bir belge olduğu için gümrük işlemlerinde, taşımacılık işlemlerinde ve mal satışlarında kullanılmaktadır.
Günümüzde, 2022 yılından itibaren yıllık geliri 10 milyon TL ve daha fazla olan vergi mükelleflerinin 1 Temmuz 2023’ten itibaren e-irsaliye uygulamasına geçmesi zorunlu hale getirilmiştir. Belirli bir limitin üzerine çıkan işletmeler için e-irsaliyeye geçiş zorunlu olsa da irsaliye belgelerinin elektronik olarak düzenlenmesi, saklanması ve paylaşılması işlemlerin çok daha kolay ve hızlı bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlamaktadır.
Ancak e-irsaliye belgeleri, yine e-irsaliye kullanıcılarına düzenlenebilmektedir. Bu sebeple GİB, e-irsaliye kullanıcısı olmayan alıcılara da elektronik irsaliye belge düzenlenebilmesini kolay bir hale getirmek için Sanal Alıcı’yı uygulamaya koymuştur.
e-İrsaliye kullanıcıları, mal sevklerini gerçekleştirirken e-İrsaliye uygulamasına kayıtlı alıcılara e-irsaliyeyi düzenleyebilmekte ve gönderebilmektedir. Alıcılar da aynı uygulama üzerinden e-irsaliyeyi alabilmekte ve yanıtlayabilmektedir. Ancak kayıtlı olmayan alıcılar için 509 sayılı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile “3900892152” vergi kimlik numarasına (VKN) sahip “Sanal Alıcı” kavramı getirilmiştir. Bu sayede, e-irsaliye sistemine kayıtlı olan kullanıcılar e-irsaliye mükellefi olmayan alıcılara da e-irsaliye düzenleyebilmektedir. Sanal Alıcı kavramını elektronik bir posta kutusu olarak düşünmek doğru olacaktır.
Elektronik irsaliye, aşağıdaki senaryolar meydana geldiğinde sanal alıcılara düzenlenmektedir:
Sanal alıcılara e-İrsaliye düzenlenirken iki yöntem vardır:
e-irsaliyeler, alıcısına sistem üzerinden iletilmediği için e-irsaliyede bir hata olması durumunda alıcının sistem üzerinden kısmi kabul/red yanıtı vermesi mümkün değildir. Bu durumda e-irsaliye düzenleyen tarafın hatalı olan e-irsaliye için yeni bir irsaliye düzenlemesi gerekmektedir. Hatalı irsaliyeye atıfta bulunarak, yeni düzenlenen e-irsaliyenin açıklama bölümüne, hatalı olarak düzenlenmiş olan e-irsaliyenin tarih ve numarası referans göstererek “… arih ve … numaralı e-irsaliye hatalı düzenlendiği için bu irsaliye düzenlenmiştir” şeklinde bir açıklama eklemesi gerekmektedir.
Eğer yeni bir e-İrsaliye düzenlenmeyecekse, e-İrsaliyenin hatasını ve iptalini gösteren tutanak tutulması ve malın teslim edilmemesi nedeniyle fatura düzenlenemeyeceği notu ile birlikte e-irsaliyenin iptal edilmesi gerekmektedir.
Sonuç;
Bu yazımızda e-İrsaliye uygulamasında kayıtlı olmayan alıcılara e-İrsaliye düzenlenmesi konusunu ele aldık. e-İrsaliyenin sanal alıcılara hangi senaryolar ile gönderildiği ve e-İrsaliyede hata olması durumunda izlenecek prosedürler ele alındı. İşletmeler, bu süreçleri anlayarak e-İrsaliye düzenlemelerine uyumu sağlayabilir ve lojistik operasyonlarını kolaylaştırabilir.
Yararlı bulabileceğiniz bazı içerikler;
e-İrsaliyede Karekod Zorunluluğu
e-İrsaliyenin e-Faturadan Farkı Nedir?
e-İrsaliyenin Kâğıt Olarak Düzenlenebildiği Durumlar
Kübra Taşcı